تفاوت میان دوچرخه 26 ، 27.5 و 29
چرخ های 27.5 و 29 اینچی از کجا آمد؟
از زمان معرفی دوچرخه‌های كوهستان با سیستم فنربندی دوگانه تا به امروز، تنها یك فناوری دوچرخه های كوهستان بوده كه این اندازه بحث و سردرگمی در مورد آن وجود داشته است. بله، ما درباره نبرد «قطر چرخ» صحبت می‌كنیم. دوچرخه‌های كوهستان در ابتدا بر اساس چرخ‌هایی با قطر 26 اینچ طراحی شده بودند. این چرخ‌ها یك حكمرانی طولانیِ بدون چالش را به عنوان «استاندارد» شناخته‌شدة دوچرخه‌های كوهستان پشت سر گذاشتند. این بدان معنی است كه فناوری و طراحی تنه، كمك‌فنر، طوقه و لاستیك، همگی با چرخ‌های 26 اینچی شروع می‌شد و به پایان می‌رسید.
پس از مدتی، گروهی از طراحان تنه برتری چرخ‌های 26 اینچی را زیر سوال بردند. شناخته‌شده‌ترین مدافع شكسته‌شدن الگوی 26 اینچی فردی به نام گری فیشر (Gary Fisher) بود كه از چرخی با قطر بزرگ‌تر دفاع می‌كرد. او چند دلیل برای مدعای خود داشت و معتقد بود چرخی با قطر بزرگ‌تر می‌تواند: تماس بیشتری با مسیر فراهم بکند، كمتر تحت تأثیر سطح مسیر قرار بگیرد، ارتفاع توپی تنه را نسبت به میل توپ چرخ كاهش دهد و همچنین در زمینه سرعت نیز مانند یك قطار باربری فراری سرعت بگیرد.
اولین مدل‌های چرخ 29 اینچی با پشتیبانی بسیار محدودی از سوی شركت‌های تولیدكننده لاستیك و حتی پشتیبانی كمتری از سوی تأمین‌كنندگان كمك‌فنر مواجه شدند. در اینجا لازم بود تا هندسه پذیرفته‌شدة تنه كه برای كار با چرخ‌های 26 اینچی در نظر گرفته شده بود، برای بهره‌گیری از حلقه‌های بزرگ‌تر دستخوش تغییراتی شود. خریداران اولیه فناوری 29 اینچی دوچرخه‌هایی با چرخ‌های سنگین، واكنش سنگین‌تر فرمان، فاصله بیشتر میان دو محور، عملكرد متوسط دوشاخ جلو و لاستیك‌هایی بیش از حد سنگین و بزرگ را به دست آوردند. اكثر دوچرخه‌سواران پس از یك سواری آزمایشی با یكی از این نمونه‌های جدید فوراً به سوی مدل‌های 26 اینچی خود برگشتند. با این حال تعداد دوچرخه‌سوارانی كه در شرایط صحرا (شن)، زمستان (برف) سواری می‌كردند به اندازه‌ای بود که بتواند شعلة مدل‌های 29 اینچی را زنده نگه دارد
این روزها مدل‌های 29 اینچی دیگر یك شعله لرزان نیستند بلكه به آتش‌سوزی بزرگ در یک جنگل شباهت دارند. آنها از انبوه گزینه‌های چرخ و فنربندی لذت می‌برند و هندسه‌شان برای بهره‌گیری كامل از فرمت 29 اینچی بهینه شده است. حتی امروزه شركت‌هایی وجود دارند كه تنها دوچرخه‌های 29 اینچی تولید می‌كنند. بعضی از دوچرخه‌های شركت Trek فقط با چرخ‌های 29 اینچی ارائه می‌شود. آخرین گواه برای تثبت جایگاه مدل‌های 29 اینچی، رشد میزان پذیرش آنها در بین دوچرخه‌سواران اروپایی است؛ همان دوچرخه‌سوارانی كه در گذشته از این مدل‌ها همانند طاعون فاصله می‌گرفتند! دوچرخه‌سوارانی كه دیدگاه منفی درباره چرخ‌های بزرگ‌تر دارند یا اخیراً سوار یكی از این دوچرخه‌ها نشده‌اند و یا بیش از 4 اینچ حركت اضافی چرخ عقب را ترجیح می‌دهند.
مجله Mountain Bike
تیم تحریریه مخرب مجله Mountain Bike موضوع مقایسه دوچرخه‌های كوهستان با چرخ‌های 29 اینچی و 26 اینچی را بیش از هر ویژگی فنی دیگری زیر سوال برده است كه شامل سوالاتی درباره فنربندی و سیستم دنده می‌باشد. با این سطح از سردرگمی و سوءتفاهم درباره 2 اندازه چرخ، قدرت‌های خاصی در دنیای دوچرخه كوهستان تصمیم گرفتند که با معرفی یك اندازه سوم برای چرخ، همه چیز را گیج‌كننده‌تر نمایند؛ چرخ 27.5 اینچی كه گاهی اوقات با عنوان 650b نیز از آن یاد می‌شود و درست در وسط فاصله اندازه‌های 26 و 29 اینچی قبلی قرار می‌گیرد. مزیت فرمت مذكور در این است كه برای تحویل مزایای یك چرخ 29 اینچی در نظر گرفته شده است، در حالی كه فضای موجود برای بازی كمك‌فنر عقب و عملكرد طبق‌های قامه جلو را افزایش می‌دهد.
همه چیز درباره فناوری چرخ
شما می‌توانید چرخ را همانند یك سطح شیب‌دار یا یك سراشیبی در نظر بگیرید. وقتی چرخ با یك برآمدگی (مثلاً یك بلوك چوبی 2 اینچی) برخورد می‌كند، یك مثلث از لبه بالایی بلوك چوبی تا زمین و سپس نقطه‌ای كه لاستیك با مسیر تماس دارد، تشكیل می‌شود. هرچه این مثلث شیب تندتری داشته باشد، بالارفتن لاستیك از بلوك و عبور از آن دشوارتر خواهد بود. همچنین هرچه قطر چرخ كوچك‌تر باشد، مثلث شیب تندتری خواهد داشت، تا جایی كه چرخ برای بالارفتن و عبور از مانع بیش از حد كوچك است و در مسیر خود متوقف می‌شود. اختلاف میان زاویه حمله یك چرخ 26 اینچی و یك چرخ 29 اینچی (هنگام برخورد با بلوك مثال ما) تنها در حدود 5 درصد است. با این‌حال انباشت تأثیر هزاران عبور از یك مانع با 5 درصد زاویه تندتر در طول یك كیلومتر، به‌سرعت افزایش می‌یابد. در اینجا چرخ بزرگ‌تر (29 اینچی) به طور چشمگیری مقاومت چرخش كمتری خواهد داشت.
رابطه میان مركز توپی تنه و میل توپ چرخ
مزیت دیگر چرخی که قطر بزرگ‌تری دارد، رابطه میان مركز توپی تنه و میل توپ چرخ است. پایین‌تربودن توپی تنه، مركز ثقل را پایین می‌آورد و سر پیچ‌ها احساس پایدارتری را به بدنه می‌دهد. ارتفاع توپی تنه در طراحی‌های 26، 27.5 و 29 اینچی تقریباً یكسان است. اما یك نگاه دقیق‌تر رازی را آشكار می‌كند كه احتمالاً می‌تواند توانایی شدیداً تحسین‌شده بدنه‌های 29 اینچی در سر پیچ‌ها را توضیح دهد. در ارتفاع 12.5 اینچی، مركز توپی تنه یك دوچرخه 29 اینچی فقط 5/. اینچ پایین‌تر از یك مدل 26 اینچی خواهد بود اما توپی تنه 2 اینچ پایین‌تر از میل توپ چرخ‌های یك مدل 29 اینچی است. فشار روی پدال یك مدل 29 اینچی، وزن دوچرخه‌سوار را بسیار پایین‌تر از میل توپ چرخ‌ها اعمال می‌كند كه یك تأثیر تثبیت‌كنندة عمیق را به همراه خواهد داشت.
تیم فنی و مخرب مجله Mountain Bike
تیم فنی مجله Mountain Bike وقتی 3 دوچرخه را از یک مدل مشابه مورد تست فنی قرار داد تا مستقیماً به آزمایش آنها بپردازد، این فرصت برای یك سواری نمایشی نهایی ایجاد شد که نتیجه این تست فنی در ادامه این گزارش ارائه شده است.
شما می‌توانید بر اساس عادات خود بحث كنید، به تحلیل اعداد و ارقام بپردازید و سال‌ها تعصبتان را نشان دهید اما وقتی به مقایسه مستقیم دوچرخه‌ها می‌پردازید، همه چیز خیلی زود آشكار می‌شود.
وزن چرخ و شتاب‌گیری
وزن كلی یك مجموعه چرخ 27.5 اینچی (چرخ، لاستیك و تیوپ داخلی) تنها پنج درصد بیشتر از یك مجموعه چرخ 26 اینچی با ساختار یكسان است. این نسبت را با دوازده درصد افزایش در وزن یك مجموعه چرخ 29 اینچی مقایسه كنید تا دریابید كه چطور اندکی افزایش در قطر می‌تواند به افزایش جدّی وزن و درنتیجه عملكرد ضعیف‌تر هنگام بالا رفتن از سراشیبی‌ها یا شتاب گرفتن، منتهی شود.
همچنین وزن، قطر بزرگ‌تر طوقه و پره‌های بلندتر باعث می‌شوندکه وزن دورتر از توپی چرخ قرار گیرد [فشار ناشی از وزن به دورتر از توپی چرخ وارد شود]. یك چرخ 27.5 اینچی در شتاب‌گیری، 1.5 درصد كندتر از یك چرخ 26 اینچی با ساختار مشابه است، اما یك چرخ 29 اینچی با همان ساختار، 3.6 درصد كندتر از چرخ 26 اینچی خواهد بود.
عبور از مانع
افزایش قطر چرخ به معنای كاهش زاویه حمله (زوایه‌ای كه یك شیء مدوّر با یك جسم چهارگوش می‌سازد) است. این برای چرخ یك مزیّت است. یك چرخ 29 اینچی در هنگام عبور از یك مانع 6 سانتی‌متری با لبه قائم، چهارده درصد كارآمدتر از یك چرخ 26 اینچی خواهد بود. برای مقایسه، یك چرخ 27.5 اینچی همین مانع را 9.8 درصد كارآمدتر از یك چرخ 26 اینچی پشت سر می‌گذارد. روش دیگری برای تجزیه و تحلیل زاویه حمله، بررسی زاویه برخورد است. به این ترتیب اگر زاویه برخورد یك چرخ 26 اینچی X درجه باشد، این زاویه برای یك چرخ 27.5 اینچی معادل X-4 درجه و برای یك چرخ 29 اینچی X-6 درجه است. در اینجا نیز زاویه كوچك‌تر، بهتر است و به‌همین دلیل چرخ 29 اینچی در این رقابت برنده خواهد بود.
كنترل بهتر
هر چه قطر یك چرخ بزرگ‌تر باشد، سطح تماس لاستیك با زمین بیشتر است. یك سطح تماس بزرگ‌تر به‌معنای كشش بهتر خواهد بود كه باعث بهبود شتاب‌گیری، كاهش سرعت و هدایت بهتر در پیچ‌ها می‌شود. کنترل چرخ 29 اینچی به مراتب از 27.5 اینچی بهتر و 27.5 اینچی از 26 اینچی بهتر است.
هر چه چرخ بزرگ‌تر شود، ابعاد تنه نیز باید افزایش یابد که این افزایش، سبب خمیدگی ناخواسته تنه خواهد شد. تنه‌ای که زیر فشارها خم می‌شود، باعث هدایت نامتعادل و شتاب‌گیری كندتری می‌شود. یك تنه 26 اینچی، کمتر از 27.5 اینچی و آن هم كمتر از یك تنه 29 اینچی دچار خمیدگی می‌شود. بنابراین برای رفع این ضعف، با افزایش قطر چرخ باید از تنه و طوقه باکیفیت‌تری استفاده کرد.
هندسه تنه
هر چه چرخ بزرگ‌تر باشد، بهینه‌سازی هندسه تنه، مخصوصاً روی تنه‌های سایز کوچک، دشوارتر خواهد بود. با كاهش اندازه تنه، ارتفاع پیشانی (نسبت به ارتفاع زین) بیشتر می‌شود. در تنه‌های 26 یا 27.5 اینچی این موضوع، مشكل چندانی ایجاد نمی‌كند، اما محدودیت‌های هندسی می‌توانند بر تنه‌های 29 اینچی كوچك‌تر تأثیر بگذارند. بنابراین اهمیت کیفیت طراحی و تولید تنه‌های 29 اینچی، بیشتر نمایان می‌شود.
مدل 26 اینچی
محاسن: عالی در صعودهایی با شیب بسیار تند و پله‌دار؛ شتاب‌گیری آسان در شرایط بهره‌گیری از انرژی جنبشی؛ بالاترین سطح پاسخ به استارت ها و شوکهای وقفه ای مسیر (Pumping the Trail)؛ و نهایتاً، یك احساس سبكی كه سوار را ترغیب می‌كند که از رو یا اطراف موانع جهش كند.
معایب: پایین‌آمدن از سراشیب‌ها ترسناك است مخصوصاً پس از صرف مقدار زمان روی 2 اندازه چرخ دیگر؛ این دوچرخه به ورودی بیشتر و كاربرد نیروی بیشتر از سوی سوار نیاز دارد؛ وضعیت سوار تأثیر بیشتری بر نحوه اداره و پاسخ‌دهی دوچرخه دارد؛ در حالی كه سوار می‌تواند یك بخش فنی را روی چرخ‌های بزرگ‌تر به آسانی پشت سر بگذارد، روی یك مدل 26 اینچی باید حمله كرده و سرعت كافی را حفظ كند تا در بالای شیارها، تخته‌سنگ‌ها و برآمدگی‌هایی با حاشیه تخت باقی بماند؛ و نهایتاً، سوار باید روی نگاه‌كردن به جلو كار كند زیرا مدل 26 اینچی دوچرخه‌سوار را در وضعیت پایین‌تری قرار می‌دهد.
مدل 27.5 اینچی
محاسن: دوچرخه چابك به نظر می‌آید و بیشتر به مدل 26 اینچی نزدیك است تا 29 اینچی اما سوار را وادار نمی‌كند به همان سختی تلاش نماید؛ وضعیت بدن شما همیشه خنثی به نظر می‌رسد؛ شما می‌توانید با مدل 27.5 اینچی در طول مسیر استارت ها و شوکها وقفه ای خوبی داشته باشید و وقتی مسیر به سمت سراشیبی می‌رود، این قابلیت به شما امكان می‌دهد تا آرام بمانید؛ نیازی نیست به بخش‌های ناهموار و سخت حمله كنید؛ و همچنین این چرخ‌ها كار خود برای ماندن روی چیزهای سخت به‌خوبی انجام می‌دهند و قسمت جلو به همان جایی می‌رود كه شما میخواهید.
معایب: ما نمی‌توانیم به یك نتیجه‌گیری منفی درباره سواری با این مدل برسیم؛ هدایت آن به اندازه مدل 26 اینچی سریع نیست و ضمناً، این مدل به نرمی مدل 29 اینچی از بخش‌های ناهموار و سخت عبور نمی‌كند اما باز هم تفاوت آن‌قدر نبود كه به یك شكست در برابر مدل 29 اینچی تبدیل شود.
مدل 29 اینچی
محاسن: چرخ‌های بزرگ‌تر آن برای پایین‌آمدن از سراشیبی‌ها عالی هستند؛ آنها مسیرهای ناهمواری را روان می‌كنند. راحتی این دوچرخه به شما این حس را می‌دهد که هنگام عبور چرخ‌ها از روی زمین‌های سنگلاخ آرام‌تر باشید؛ این دوچرخه به كمترین میزان واكنش بدن برای حفظ كنترل نیاز دارد؛ در سواری با مدل 29 اینچی و پس از رسیدن به سرعت، دوچرخه انرژی جنبشی خود را به‌خوبی حفظ می‌كند و این حفظ انرژی جنبشی، تمام چیزی است كه مدل 29 اینچی روی آن تأكید دارد.
معایب: رسیدن به سرعت گشت‌زنی نیازمند تلاش بیشتری است؛ صعودهای با شیب تند یا بازیابی سرعت پس از یك اشتباه هدردهندة انرژی جنبشی به‌طور چشمگیری سخت‌تر است؛ چرخ‌های بزرگ به‌اندازه 2 مدل دیگر به شوکهای لحظه ای جواب نمی‌دهند و استارت های مجدد به تلاش بیشتری نیاز دارد؛ این دوچرخه فاقد همان چابكی شتاب‌گیری است كه روی مدل‌های 26 و 27.5 اینچی احساس می‌كنید.
رده‌بندی
برنده: دوچرخه 27.5 اینچی ثابت كرد كه قابل تطبیق‌پذیرترین گزینه در بین 3 مدل مورد آزمایش است. این مدل كار بسیار خوبی را در تركیب بهترین خصوصیات 2 مدل دیگر انجام داد، این دوچرخه در سربالایی‌های تند یا پس از یك اشتباه سرعت‌گیر، خیلی زود فاصله خود را از مدل 29 اینچی افزایش می‌دهد. سپس در سمت دیگر كوهستان و در مسیر پایین‌آمدن نیز مدل 26 اینچی را پشت سر می‌گذارد. همه این عملكردها در حالی تأمین می‌شوند كه دوچرخه یك سواری ارتجاعی و قابل انعطاف را فراهم می‌نماید و به ضرب و شتم سوار نمی‌پردازد.
مقام دوم: مدل 29 اینچی نتوانست در یك مسابقة درگ از وضعیت ثابت یا یك صعود شیب‌دار حریف مدل 27.5 اینچی شود. اگر در مسیرهای كاملاً باز با چند غافلگیری محدود سواری می‌كنید، چرخ‌های بزرگ‌تر از مدل 27.5 اینچی مزیت خواهند داشت. مدل 29 اینچی در پایین‌آمدن از سراشیبی‌ها نیز یك برتری جزئی بر مدل 27.5 اینچی را نشان می‌دهد (و مدل 26 اینچی را به میان علف‌های هرزه می‌فرستد!) اما برتری مذكور نمی‌تواند آنچه كه مدل 27.5 اینچی هنگام صعود ارائه می‌دهد را جبران نماید.
مقام سوم: مدل 26 اینچی سبك‌ترین مدل در گروه به نظر می‌رسد (سبك‌ترین نیز بود) و در دستان یک دوچرخه‌سوار باتجربه می‌تواند رقیب خود را از نظر شتاب‌گیری و برش مسیر مغلوب نماید. در اینجا، «باتجربه» واژة عملیاتی است. یك دوچرخه سوار كاربلد می‌تواند تمام روز را رکاب زده و دوچرخه را با دست هدایت كند. دوچرخه‌سواری كه قادر به انجام چنین كارهایی نیست، به اندازه 2 مدل دیگر از این دوچرخه لذت نخواهد برد.
